LESSON 20.

The words ia, tia; kial, tial; kiam, ĉiam, neniam; kie, kiel, tiel; io, kio, tio, ĉio, nenio; kiu, ĉiu, neniu, have already been met with. They belong to a series whose use will best be seen from the following examples:—

ia denotes kind or quality. Kia floro estas la plej bela? Ia kaj ĉia floro estas bela, nenia estas malbela. Mi admiras la rozon; tia floro la plej plaĉas al mi. What (kind of) flower is the most beautiful? Any kind and every kind of flower is beautiful, no kind is ugly. I admire the rose, that kind of flower pleases me the most.

ial, motive, reason. Kial li iros en Parizon? Mi ne scias; ial li foriros, sed ĉial estus pli bone resti en Londono. Li deziras foriri, tial li foriros. Why is he going (will he go) to Paris? I know not; for some reason he is going, but for every reason (on every account) it would be better to remain in London. He wishes to go, therefore (for that reason) he will go.

iam, time. Kiam vi venos min viziti? Iam mi venos, kiam mi havos libertempon; vi ĉiam havas libertempon, mi neniam. Postmorgaŭ estos festo, tiam mi venos. When will you come to visit me? Sometime I will come, when (at what time) I shall have a holiday; you always (at all times) have a holiday, I never (at no time). (The day) after to-morrow will be a festival (a general holiday); I will come then (at that time).

ie, place. Kie estas mia ĉapelo? Ĝi devas esti ie, sed mi serĉis ĝin ĉie, kaj neniemi povas trovi ĝin. Ha, nun mi ekvidas ĝin tie. Where is my hat? It must be somewhere, but I have looked for it everywhere, and nowhere can I find it. Ha, now I see it there.

iel, manner. Kiel vi faros tion ĉi? Mi ne scias; mi ĉiel provis ĝin fari, sed mi neniel sukcesis. Johano sukcesis iel; eble li faris ĝin tiel. How will you do this? I do not know; I have tried in every way to do it, but I have in no way (not at all) succeeded. John succeeded in some way (somehow); perhaps he did it so (in such a way).

ies, possession. Kies devo estas tio ĉi? Eble ĝi estas ties; sendube ĝi estas ies. Ĉies devo estas nenies. Whose duty is this? Perhaps it is that one’s (person’s); doubtless it is somebody’s. Everybody’s duty is nobody’s.

io, thing. Kio malplaĉas al vi? Nun nenio malplaĉas al mi, ĉio estas bona. Antaŭ tri tagoj io tre malplaĉis al mi, sed mi ne parolas pri tio nun. What displeases you? Now nothing displeases me, all is well. Three days ago something greatly displeased me, but I am not speaking about that now.

iom, quantity. Kiom da mono vi bezonas? Mi havas tiom, mi povas prunti al vi iom, sed ne ĉiom. Se mi pruntus al vi ĉiom, mi mem havus neniom. How much money do you need ? I have so much (that quantity), I can lend you some, but not all. If I were to lend you all, I myself should have none.

iu denotes individuality, person, or thing specified. Kiu estis ĉe la balo? Ĉiu, kiu estis invitita, estis tie, neniu forestis. Iu, kiun mi mem ne konas, venis kun tiu kiu vizitis vin hierau. Who was at the ball? Everybody who had been invited was there, nobody was absent. Somebody, whom I myself do not know, came with that person who visited you yesterday.

It will be seen from these examples that the words beginning with K either ask questions or refer to some person or thing before mentioned. Those beginning with T point to a definite time, place, etc. Those with Ĉ signify each or every, and in the plural all. Those without a letter prefixed are indefinite, meaning some or any; and those with nen- are negative, meaning no, none.

The words ending in “ia” and those in “iu” can take the plural j and accusative n.

The words in io take n, but the sense does not permit of their taking j.

The words in ie take the n denoting direction.

The word ĉi, signifying nearness, is used with the T series (words meaning that), to denote the one near i.e., this, as Tio ĉi, this thing; Tiu ĉi, this person; Tie ĉi, or, ĉi tie, here, etc.

The word ajn, ever, is used with the K series to give a more inclusive and wider meaning, as Kio ajn, whatever; Kiu ajn, whoever; Kiam ajn, whenever; Kiom ajn, however much.

Comparisons of equality are made with the words—

tiel … kiel, as Vi estas tiel forta, kiel mi, You are as strong as I.

tia … kia, as Tia domo, kia tiu, estas malofta, Such a house as that is rare.

sama … kia, as Mia bastono estas tia sama, kia la via, My stick is the same as yours.

sama … kiel, as Ĝia uzado estas tia sama, kiel en la aliaj lingvoj, Its use is the same as in the other languages. Vi ĉiam laboradas al tiu sama celo, kiel mi, You are always working towards that same end (aim) as I.

Any of the above series of words whose sense admits of it can be used as adjectives, adverbs, etc., and in combination with prefixes, suffixes, or other words, as ĉiama, continual, eternal; tiea, of that place. Kioma is used for asking the time, as Kioma horo estas? What time is it?

CORRELATIVE WORDS.

	* INDEFINITE Some, any.	K QUESTIONING RELATIVE. What, which.	T DEFINITE. That.	Ĉ INCLUSIVE. Each, every, all.	Nen- NEGATIVE. No, none.
QUALITY Kind of	Ia Some kind Any kind	Kia What kind	Tia That kind Such	Ĉia Each kind Every kind	Nenia No kind
MOTIVE Reason Purpose	Ial For some reason For any reason	Kial For what reason Why	Tial For that reason Therefore	Ĉial For each reason For every reason	Nenial For no reason
TIME	Iam Sometime Any time	Kiam At what time When	Tiam At that time Then	Ĉiam Each time Every time Always	Neniam At no time Never
PLACE	Ie In some place Somewhere Anywhere	Kie At what place Where	Tie At that place There	Ĉie At each place At every place Everywhere	Nenie At no place Nowhere
MANNER	Iel In some way In any way Somehow, anyhow	Kiel In what way How As, like	Tiel In that way So	Ĉiel In each way In every way	Neniel In no way Nohow
POSSESSION	Ies Someone’s Anyone’s	Kies What person’s Whose	Ties That one’s	Ĉies Each one’s Everyone’s	Nenies No one’s
THING	Io Something Anything	Kio What thing What	Tio That thing	Ĉio Everything	Nenio Nothing
QUANTITY	Iom Some (of the quantity)	Kiom What quantity How much	Tiom That quantity So much	Ĉiom Every quantity All of the quantity	Neniom None of the quantity
INDIVIDUALITY	Iu Someone Anyone	Kiu What person Which thing Who, Which	Tiu That person That (specified) thing	Ĉiu Each person Everyone Ĉiuj = all, all the…	Neniu No one Nobody

Vocabulary.

ankro, anchor. maniero, manner, way. riproĉo, reproach. konscienco, conscience. propono, proposal, offer. rando, edge. ŝipo, ship. dubo, doubt. demando, question. admir-, admire. plaĉ-, be pleasing. supoz-, suppose.

prov-, attempt, try. sukces-, succeed. perd-, lose. merit-, deserve. kompren-, understand. libera, free. certa, certain, sure. utila, useful. fremda, strange. necesa, necessary. ekster, beyond, outside.

Ia. La maro estas tie pli profunda, ol povas atingi ia ankro. En ia maniero. Sen ia riproĉo de konscienco. Mi scias, en kia loko mi certe lin trovos. Kia estas la vetero? Kian malbonon mi al vi faris? Tiamaniere li faris ĉion. Li invitis lin veni en tian kaj tian lokon. Ne ĉia birdo kantas. Ekster ĉia dubo. Nenia homo meritas tian punon. Tiaj libroj estas malutilaj. Iafoje li vizitas nin.

Ial. Ial li ne povis dormi. Kial vi ne respondas al mi? Mi ne komprenis vian demandon, tial mi ne respondis. La homoj ne komprenas unu la alian, kaj tial ili tenas sin fremde. Ĉial tio estas la plej bona.

Iam. Mi iam vin amis. Kio vivas, necese devas iam morti. Kiam vi foriros? En la luna nokto, kiam ĉiuj dormis, tiam ŝi sidis sur la rando de la ŝipo. Estu por ĉiam benata! Ŝi antaŭe neniam vidis hundon.

Vocabulary 20a.

mono, money. monujo, purse. juneco, youth. reto, net. ideo, idea. gajno, gain. taŭg-, be fit, suitable. fart-, be, fare (as to health).

monto, mountain. ganto, glove. opinio, opinion. voĉo, voice. prezid-, preside. alpren-, adopt. stranga, strange, curious. komprenebla, understandable. subita, sudden.

Ie. Kie estas la knaboj? Kien vi iris? Mi restas tie ĉi. Li perdis sian monujon ie en la urbo, sed kie li perdis ĝin, li ne scias. Mi volonte el tie venis tien ĉi. Li petis ŝin, ke ŝi diru al li, de kie si venas. [Footnote: See note in Lesson 17.] Por la juneco ĉie staras retoj. Ĉie estas floroj, kaj nenie oni povas trovi pli belajn.

Iel. Kiel bela! Ĉu mi taŭgas kiel reĝo? Tiel finiĝis la feliĉa tago. Ili brilis kiel diamantoj. Kiel vi fartas? Iel li malkomprenis min. Mia edzino pensis tiel same, kiel mi. Mi neniel povas kompreni, kion vi diras. Tre stranga kaj neniel komprenebla! Mi elektis lin kiel prezidanto. Mi elektis lin kiel prezidanton.

Ies. Kies ganto tiu ĉi estas? Mi neniam alprenas ties opinion. Subite ŝi ekaŭdis ies fortan malagrablan voĉon. Ĉies ideo estas diversa. Bona amiko, sen kies helpo li neniam ekvidus tiun ĉi landon. Ies perdo ne estas ĉiam ies gajno. Ies perdo estas ofte nenies gajno.

Vocabulary 20b.

ornamo, ornament. pupilo, pupil (of eye). centimo, centime. forto, strength, power. nesto, nest. Fortuno, fortune. funto, pound (weight or money). lango, tongue. gusto, taste. okulo, eye.

ĥino, Chinese. decido, decision. ced-, give up, yield, cede. forlas-, forsake, leave. prudenta, reasonable, prudent. firma, firm, stable. sterlinga, sterling. kontraŭ, against, opposite. pro, for, owing to.

Io. Mi sentas, ke io okazas. Neniam mi ion al vi donis. Mi volas fari al vi ion bonan. Kio tio ĉi estas? Kia ornamo tiu ĉi estas? Kion mi vidas? Tio ĉi estas ĉio, pri kio mi parolis. Mi nenion cedos al vi. Nenion faru kontraŭ la patrino. Antaŭ ĉio estu fidela al vi mem. Ŝi eksentis ion tian, kion ŝi mem komence ne povas kompreni.

Iom. Ŝi parolis iom kolere. La pupiloj de la okuloj iom post iom malgrandiĝis. Kiu estas tiom senprudenta, ke li povas ĝin kredi? Kiom da mono vi havas? Mi havas neniom. Donu al mi tiom da akvo, kiom da vino.

Iu. Iu venas; kiu ĝi estas? Ĉu iu kuraĝus tion fari? Ĉiu penis sin savi, kiel li povis. Lingvo, en kiu neniu nin komprenos. Neniu el ili povis savi la dronanton. Li al neniu helpis iam eĉ per unu centimo. Ni iros ĉiuj kune. Mi konas neniun en tiu urbo. Tio ĉi estas super ĉiuj homaj fortoj.

20c.

De kie mi veturas, kien kaj pro kio, mi nur povas respondi: mi ne scias. Oni petis lin atendi iom kun lia forveturo. Tiuj ĉi nestoj ofte estas pli grandaj, ol la dometoj de la tieaj homoj. Li forveturis kun firma decido forlasi por ĉiam tiun ĉi sendankan landon. Se iu tion vidus, li malbenus la Fortunon. Mi donus cent funtojn sterlingajn, se bova lango povus havi por mi tian bonan guston kiel por vi. Kioma horo (estas)? Baldaŭ la dekdua (horo).